Địa điểm thành lập Trung đoàn 88 - Tu Vũ anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân ở Gò Pháo (1949)

Trung đoàn 88 (trực thuộc Đại đoàn 308 - Đơn vị chủ lực đầu tiên của Quân đội ta) được thành lập ngày 01/7/1949, tại xóm Gò Pháo, xã Tân Cương, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Hiện nay, khu di tích lịch sử của trung đoàn 88 nằm tại xóm Nam Thái, xã Tân Cương, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Trung đoàn thành lập trên cở sở sáp nhập các đơn vị thiện chiến đã lập công trên các chiến trường, gồm Trung đoàn 72 Bắc Kạn, Tiểu đoàn 23, Tiểu đoàn 29 Lũng Vài và các đơn vị đại đội ở Hà Nội, khu mỏ Quảng Yên, Hòn Gai, Chiến khu Đông Triều, Lạng Sơn, Bắc Giang, Vĩnh Yên, Phúc Yên. 

Kể từ khi thành lập, với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, ngay sau khi ra đời, Trung đoàn 88 đã liên tục tổ chức nhiều trận đánh làm bạt vía, kinh hồn quân thù. Trong 9 năm chống Pháp, Trung đoàn 88 đã trực tiếp tham gia 8 chiến dịch lớn, đánh 242 trận, diệt và bắt sống 5.125 tên địch, bắn cháy 175 xe cơ giới, trong đó có 102 xe tăng, thu hàng ngàn súng các loại và phương tiện chiến tranh. Trong những trận thắng nêu trên, có những trận tiêu biểu đã đi vào lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam như trận Tu Vũ trong Chiến dịch Hòa Bình năm 1952, tạo thế và lực để quân và dân ta mở Chiến dịch Đông Xuân 1953-1954. Sau chiến thắng đó, Trung đoàn 88 đã vinh dự được Bác Hồ khen ngợi và được đặt tên là Trung đoàn Tu Vũ. Lễ kết nghĩa Trung đoàn 88 và Liên đoàn Thanh niên Việt Nam (nay là Đoàn TNCS Hồ Chí Minh) đã được tiến hành trọng thể trong lễ mừng công sau chiến thắng Tu Vũ của Trung đoàn. 

Năm 1965, Trung đoàn tách ra thành Trung đoàn 88A, với nhiệm vụ vào Nam chiến đấu; Trung đoàn 88B với nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ miền Bắc XHCN, nằm trong đội quân “ăn cơm bờ Bắc, đánh giặc bờ Nam”. 

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn 88 - Tu Vũ chiến đấu trên nhiều chiến trường, từ Tây Nguyên đến miền Đông Nam Bộ, khu vực Sài Gòn - Gia Định, chiến trường Campuchia, miền Tây Nam bộ. Trung đoàn đã tham gia cuộc tiến công vào Sài Gòn năm 1968 và trong chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng hoàn toàn miền Nam năm 1975, Trung đoàn là cánh quân thứ 5, tấn công từ Gò Công lên. Trong chiến tranh biên giới Tây Nam, Trung đoàn tham gia giải phóng nhân dân Campuchia khỏi chế độ diệt chủng Pol-Pot. 

Ở miền Bắc, sau khi Trung đoàn 88A đi Nam, Trung đoàn 88B đã liên tục tham gia ba chiến dịch lớn: Khe Sanh (Quảng Trị - 1968); Đường Chín - Nam Lào (năm 1971); Chiến dịch giải phóng và bảo vệ Quảng Trị (năm 1972). Trong bất cứ hoàn cảnh nào Trung đoàn 88B cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. 

Ngày nay, ở cả hai miền Nam - Bắc, Trung đoàn 88 thuộc Sư đoàn 308 và Trung đoàn 88 thuộc Sư đoàn 302 đều lấy phiên hiệu Tu Vũ và cùng lấy ngày 01/7 hàng năm là ngày truyền thống của đơn vị.

Ngày nay, để ghi dấu sự kiện lịch sử, tưởng nhớ công lao, sự mất mát, hy sinh xương máu của các anh hùng, liệt sĩ, trên vị trí khu đất nơi thành lập Trung đoàn Tu Vũ tại xã Tân Cương (Đồng Hỷ), chính quyền các cấp và nhân dân địa phương đã cùng nhau xây dựng một Khu tưởng niệm khang trang, sạch đẹp. Với những giá trị và ý nghĩa lịch sử đó, địa điểm thành lập Trung đoàn 88 Tu Vũ anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân ở xóm Gò Pháo (xã Tân Cương) đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh vào ngày 22/6/2009 (Theo Quyết định số1423/QĐ-UBND). Nơi đây sẽ trở thành “địa chỉ đỏ” góp phần giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ hôm nay và mai sau.