Đình Vân Hán là ngôi đình thuộc xóm Vân Hán, xã Văn Hán, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, là một trong 3 di tích nằm trong quần thể các di tích: đình Vân Hán (thờ vọng Dương Tự Minh), đền Ngựa trắng (thờ đức ông Hùng Dũng Đại vương và con gái của ông), đền Giao Thủy (thờ Đức vua Thủy Linh đại vương thần). Theo như lời kể của người dân địa phương, đình có từ đầu thời Nguyễn, được xây dựng trên một gò đồi ở phía Tây Bắc xóm Vân Hán, trước cửa đình ở bên phải có một cây đa cổ thụ hàng trăm năm tuổi rợp bóng mát. Trên nền đình còn nhiều tảng đá to được dùng làm đá kê cột đình trước kia. Đình được làm bằng gỗ, có ba gian, hai chái, có kiến trúc giống như đình Tân Trào, đình Hồng Thái (Sơn Dương, Tuyên Quang), có 4 góc mái lợp bằng gianh, cột đình làm bằng gỗ táu, sến. Trong đình vẫn còn lưu giữ lại nhiều hiện vật quý giá bao gồm: bộ kiệu dài 3,5m, trạm trổ nổi hình rồng và các hoa văn khác; nhang án cao 1,8m, rộng 0,7m, trạm trổ hình con hạc, con rồng; bình hương bằng xứ, trạm trổ nổi hình rồng phượng; bức tượng khắc danh tướng Dương Tự Minh ở trong khung cao 0,7m, rộng 0,5m, bên dưới có khắc 2 mắt của Ngọc Dung, Đoan Trinh (2 cô con gái của ông). Ngoài ra, Đình còn lưu giữ được 3 sắc phong của Vua Tự Đức, Vua Duy Tân và vua Khải Định ban.
Mỗi năm Đình Vân Hán có 5 kỳ lễ theo ngày m lịch: mùng 5 tháng giêng, 25 tháng 3, 10 tháng 7, 15 tháng 8 và 25 tháng 11. Ngày nay, người dân địa phương vẫn duy trì các kỳ lễ để tỏ lòng biết ơn đối với các vị anh hùng dân tộc đã có công xây dựng quê hương. Đây cũng là dịp để thế hệ trước nhắc nhở thế hệ sau giữ gìn những bản sắc văn hóa có từ lâu đời.
Đình Vân Hán không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người dân trong vùng mà còn là nơi diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của lịch sử dân tộc trong thời kì kháng chiến chống Pháp. 4/1951, Đình Vân Hán đã được TW Đảng và Chính phủ lựa chọn là nơi diễn ra Hội nghị trù bị bàn về chính sách thuế nông nghiệp đầu tiên của toàn quốc. Hội nghĩ diễn ra trong 15 ngày do đồng chí Tổng bí thư Trường Chinh chủ trì, cùng ông Lê Văn Hiến - Bộ trưởng Bộ Tài chính, ông Lê Trung Đình - Chủ tịch Liên khu Việt Bắc, với hơn 400 đại biểu của các tỉnh trong toàn quốc về dự. Để bảo vệ an toàn tuyệt đối cho Hội nghị diễn ra thành công, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc xã Văn Hán đã phối hợp cùng với Ban Tổ chức, Ban Bảo vệ, Ban Phục vụ làm việc hết sức mình và đã hoàn thành nhiệm vụ quan trọng này một cách xuất sắc.
Với những giá trị lịch sử - văn hóa đó, đình Vân Hán đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2012. Sau nhiều năm xây dựng, đình Vân Hán đã có dấu hiệu bị xuống cấp, nên đến năm 2015, UBND tỉnh Thái Nguyên đã trùng tu lại toàn bộ ngôi đình. Hiện nay, đình Vân Hán có kiểu trúc mái ngói đỏ, 3 gian, theo lối kèo kìm, gỗ được sử dụng là xoan, táu và sến, mái lợp ngói vuông. Ngày nay, đình Vân Hán đã trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống văn hóa, cách mạng cho thế hệ trẻ của xã Văn Hán nói riêng, của tỉnh Thái Nguyên nói chung.

Hình 1. Đình Vân Hán