Đại tướng Võ Nguyên Giáp sinh ở làng An Xá, xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trong một gia đình nhà nho. Ngày 3 tháng 5 năm 1940, Võ Nguyên Giáp với bí danh là Dương Hoài Nam cùng Phạm Văn Đồng lên Cao Bằng rồi vượt biên sang Trung Quốc để gặp Hồ Chí Minh. Ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương trong năm này và bắt đầu các hoạt động của mình trong Việt Nam Độc lập Đồng minh Hội, một tổ chức chống phát-xít và đấu tranh cho độc lập của Việt Nam. Ông tham gia xây dựng cơ sở cách mạng, mở lớp huấn luyện quân sự cho Việt Minh ở Cao Bằng.
Ngày 22 tháng 12 năm 1944, theo hướng dẫn của Hồ Chí Minh, ông thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân tại chiến khu Trần Hưng Đạo với 34 người, được trang bị 2 súng thập (một loại súng ngắn), 17 súng trường, 14 súng kíp và 1 súng máy. Đây là tổ chức tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân đã tiến công hai đồn Phai Khắt và Nà Ngần giành những thắng lợi đầu tiên. Thắng lợi đó “đã mở đầu cho truyền thống đánh tiêu diệt, đánh chắc thắng, đánh thắng trận đầu” của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Tiếp theo, từ ngày 18/8 đến 25/8/1945, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng khởi nghĩa đã hoàn toàn thắng lợi ở các tỉnh thuộc Việt Bắc. Chính quyền cách mạng của nhân dân Việt Bắc được thành lập từ tỉnh đến các thôn bản. Sau Việt Bắc, một loạt các tỉnh trong cả nước được giải phóng.
Với âm mưu và dã tâm cướp nước ta một lần nữa, thực dân Pháp đã nhanh chóng thỏa hiệp với phát xít Nhật để quay trở lại xâm lược Việt Nam lần thứ hai. Với tầm nhìn chiến lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiên đoán được âm mưu, hành động của thực dân Pháp và Người đã quyết định trở lại căn cứ địa Việt Bắc sau ngày toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ (19/12/1946),để xây dựng An toàn khu kháng chiến (ATK kháng chiến).
Tại An toàn khu Việt Bắc, đại tướng Võ Nguyên Giáp đã ở và làm việc xóm Khẩu Hấu, xã Điềm Mặc từ cuối năm 1947 đến năm 1949. Đây cũng là địa điểm điểm của Bộ Tổng chỉ huy quân đội quốc gia Việt Nam thời kỳ đó. Nơi này cũng được Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí thường vụ Trung ương Đảng, Tổng chỉ huy, Tổng tham mưu Trưởng quân đội quốc gia họp bạn kế hoạch chỉ đạo kháng chiến chống thực dân Pháp.

Hình 1: Địa điểm nền nhà làm việc của đại tướng Võ Nguyên Giáp từ năm 1947 đến năm 1949
Ngày nay, chính quyền địa phương đã xây dựng bia di tích với khuôn viên có nhiều cây xanh xung quanh.