Đình – chùa Hộ Lệnh là cụm di tích nằm ở xóm Trung, làng Hộ Lệnh, xã Điềm Thụy, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. Đây là cụm di tích bao gồm đình Hộ Lệnh và chùa Hộ Lệnh, trong đó đình Hộ Lệnh được xây dựng từ thời nhà Lê, còn chùa Hộ Lệnh xây dựng sau, vào khoảng đời nhà Nguyễn.
Về đình Hộ Lệnh, đình là niềm tự hào của người dân Điềm Thụy. Theo tài liệu được ghi chép, đình được xây dựng vào khoảng thế kỉ XVIII dưới thời nhà Lê, thờ Anh hùng dân tộc Dương Tự Minh và các hậu thần. Đình nằm trên một địa thế cao ở trung tâm làng Hộ Lệnh, có kiến trúc theo hình chữ Đinh với cấu trúc theo phong cách truyền thống dân tộc thường thấy ở các đình – chùa Việt Nam: ba gian, hai chái. Mái đình kết cầu bằng 8 bộ vì kèo được trang trí theo chủ đề tứ linh: Long, Ly, Quy, Phượng và liên kết bằng gỗ đinh. Tại gian giữa đình nối liền với hậu cung có treo bức hoành phi, hai bên là câu đối tạo bố cục cân xứng có giá trị thẩm mỹ cao. Ở giữa đình có bức bình phong “Lưỡng Long chầu Nguyệt” được trang trí trước nơi thờ cúng. Cạnh bên là hàng cột được sơn son thếp vàng từ câu đầu xuống tạo ra sự ngăn cách rõ ràng gian giữa và hậu cung. Vật liệu xây dựng đình được lựa chọn là các vật liệu cổ truyền có sức chịu lực lâu bền như: Gạch đá ong, gạch chỉ, ngói đỏ vảy rồng, các tảng đá tốt được được đục đẽo công phu dùng kê chân cột tạo thế vững chắc cho tổng thể ngôi đình.
Chùa Hộ Lệnh được xây dựng sau đình Hộ Lệnh, vào thời nhà Nguyễn, tức là khoảng thế kỉ XIX. Qua tài liệu ghi chép được, chùa được bố trí theo kiểu “Thần Phật tương quan”, nằm trên địa thế cao, ở trung tâm của làng, chính điện quay theo hướng Đông Nam. Chùa mang bố cục gồm Tam quan – Sân chùa – Tiền đường – Hậu cung – Sân sau – Nhà tổ. Toàn bộ cảnh quan, kiến trúc, bài trí nội thất của chùa Hộ Lệnh là sự kết hợp hài hòa, tinh tế, tôn thêm giá trị về kiến trúc nghệ thuật của di tích. Hiện tại chùa vẫn còn lưu giữ được một khối lượng hiện vật có giá trị như: Tượng Tam thế (đại diện cho quá khứ - hiện tại - tương lai), tượng Ngọc Hoàng, chuông đồng (được đúc từ năm 1862), 2 hoành phi, 26 bia đá, 35 pho tượng và các đồ cúng tế…
Quần thể di tích này được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ tháng 1 năm 2001. Đây là một quần thể di tích kiến trúc nghệ thuật cổ kính, một trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng lâu đời, gắn bó mật thiết với cuộc sống của nhân dân nơi đây.